Ολυμπιακοί Αγώνες

Του Γιώργου Θ.

Οι Ολυμπιακοί Αγώνες είναι αθλητική διοργάνωση πολλών αγωνισμάτων που γίνεται κάθε τέσσερα χρόνια.

Η καταγωγή των αγώνων είναι από την Αρχαία Ελλάδα.Ο πρώτος γνωστός σε εμάς εορτασμός των Ολυμπιακών Αγώνων ήταν στην Ολυμπία (στην Πελλοπόνησο) το 776 π.Χ.

Τότε οι αγώνες ήταν μόνο τοπικοί και είχαν μόνο ένα αγώνισμα, την κούρσα του σταδίου. Από το 776 π.Χ. και μετά οι αγώνες ξεκίνησαν να γίνονται πιο σημαντικοί σε ολόκληρη την αρχαία Ελλάδα. Είχαν επίσης θρησκευτική σημασία αφού γίνονταν προς τιμή του θεού Δία, του οποίου το τεράστιο άγαλμα στεκόταν στην Ολυμπία. Τα αγωνίσματα έγιναν είκοσι και το έπαθλο για τους νικητές ήταν ένα στεφάνι από κλαδιά άγριας ελιάς.

Οι αγώνες σιγά σιγά έχασαν τη σημασία τους όταν οι Ρωμαίοι κατέλαβαν την Ελλάδα και όταν ο Χριστιανισμός έγινε η επίσημη θρησκεία μας. Οι Ολυμπιακοί θεωρούνταν πια σαν μία ειδωλολατρική γιορτή (επειδή γινόταν προς τιμή του θεού Δία) και το 393 μ.Χ. καταργήθηκαν. Με αυτό τον τρόπο τελείωσε μια περίοδος περίπου χιλίων χρόνων (από το 776 π.Χ. έως το 393 μ.Χ.) κατά την οποία οι Ολυμπιακοί γινόταν συνέχεια κάθε τέσσερα χρόνια.

Το ενδιαφέρον για τους Ολυμπιακούς μεγάλωσε πάλι όταν ανακαλύφθηκαν τα ερείπια της αρχαίας Ολυμπίας από Γερμανούς αρχαιολόγους στα μέσα του 19ου αιώνα. Το 1894 στο Παρίσι ο γάλλος βαρώνος Πιέρ ντε Κουμπερτέν θέλοντας να ενώσει όλα τα έθνη και να φέρει κοντά τους νέους με τον αθλητισμό πρότεινε την αναβίωση των Ολυμπιακών Αγώνων.

Τότε αποφασίστηκε να γίνουν οι πρώτοι μοντέρνοι Ολυμπιακοί αγώνες το 1896 στην Ελλάδα τη χώρα που τους γέννησε, και πιο συγκεκριμένα στην Αθήνα. Έτσι γεννήθηκε η Διεθνής Ολυμπιακή Επιτροπή (ΔΟΕ) για να διοργανώσει τους Αγώνες με πρώτο πρόεδρο τον Μακεδόνα Δημήτριο Βικέλα.

Οι πρώτοι σύγχρονοι Ολυμπιακοί Αγώνες γνώρισαν μεγάλη επιτυχία. Αν και οι αθλητές που πήραν μέρος δεν ξεπερνούσαν τους 250 (μόλις 241) από 14 συνολικα χώρες (Ελλάδα, ΗΠΑ, Γερμανία, Γαλλία, Μεγάλη Βρετανία, Ουγγαρία, Αυστρία, Δανία, Ελβετία, Αυστραλία, Σουηδία, Βουλγαρία, Χιλή), ήταν η μεγαλύτερη αθλητική διοργάνωση που έγινε ποτέ. Η συμμετοχή των γυναικών δεν επιτρεπόταν. Οι νικητές τότε έπαιρναν ένα ασημένιο μετάλλιο, ένα κλαδί ελιάς κι ένα αναμνηστικό δίπλωμα, ενώ οι δεύτεροι έπαιρναν ένα χάλκινο μετάλλιο, ένα κλαδί δάφνης και το δίπλωμα. Οι τρίτοι δεν έπαιρναν μετάλλιο. Η Διεθνής Ολυμπιακή Επιτροπή (ΔΟΕ) αποφάσισε αργότερα να απονείμει χρυσά, ασημένια και χάλκινα μετάλλια στους τρεις πρώτους αθλητές κάθε αγωνίσματος. Μορφή των αγώνων τότε αναδείχθηκε ο Σπύρος Λούης που κέρδισε τον Μαραθώνιο.

Οι Έλληνες αξιωματούχοι και το κοινό ήταν ενθουσιασμένοι και ζήτησαν να έχουν το μονοπώλιο των αγώνων, να γίνονται δηλαδή πάντα στην Ελλάδα. Η ΔΟΕ όμως αποφάσισε διαφορετικά έτσι ώστε οι Ολυμπιακοί Αγώνες να γίνονται σε διαφορετική χώρα κάθε φορά.

 Από τους 241 αθλητές των 14 χωρών το 1896, η Αθήνα φιλοξένησε 10.625 αθλητές (άνδρες και γυναίκες) από 201 χώρες στους Ολυμπιακούς το 2004. Για πρώτη φορά στη σύγχρονη εποχή, πραγματοποιήθηκε και ένα αγώνισμα στην Αρχαία Ολυμπία και συγκεκριμένα η σφαιροβολία ανδρών και γυναικών. Μορφή των αγώνων αναδείχθηκε ο αμερικανός κολυμβητής Μάικ Φέλπς με 8 μετάλλια (6 χρυσά και 2 ασημένια). Η Ελλάδα παρουσίασε μεγάλη ομάδα ως διοργανώτρια χώρα με 426 αθλητές (215 άνδρες και 211 γυναίκες) και πανηγύρισε 16 μετάλλια, τα περισσότερα από το 1896.

Η τελετή έναρξης των Ολυμπιακών Αγώνων θεωρείται πλέον ως η μεγαλύτερη γιορτή κάθε 4 χρόνια.

Κάθε πόλη που τους φιλοξενεί, μέσα από ένα φαντασμαγορικό θέαμα που αποτελείται από διάφορα μέρη, προσπαθεί να περάσει την ιστορία της στον υπόλοιπο κόσμο. Έχει καθιερωθεί οι τελετές να γίνονται Παρασκευή πριν το πρώτο Σαββατοκύριακο των Αγώνων. Η διαδικασία που ακολουθεί η τελετή είναι αυστηρή και είναι παντού η ίδια. Μέσα σε αυτή βλέπουμε και την Ολυμπιακή Λαμπαδηδρομία και το άναμμα του βωμού, δηλαδή αθλητές φέρνουν την Ολυμπιακή φλόγα μέσα στο στάδιο και δίνοντας ο ένας στον άλλον τη δάδα τελικά ανάβουν το βωμό.

Η  Ολυμπιακή Φλόγα είναι ένα από τα σύμβολα του Ολυμπιακού Κινήματος με μεγάλη σημασίακαι ξεκλίνησε το 1928. Η Ολυμπιακή φλόγα ανάβει κάθε φορά στην Ελλάδα και συγκεκριμένα στην Αρχαία Ολυμπία, σχεδόν 100 μέρες πριν από την τελετή έναρξης των Ολυμπιακών Αγώνων. Στη συνέχεια ταξιδεύει στην χώρα που γίνονται οι αγώνες, όπου καίει μέρα και νύκτα σε ειδικό βωμό μέσα στο Ολυμπιακό Στάδιο της πόλης που τους φιλοξενεί.

H  Ολυμπιακή  σημαία είναι το σύμβολο των Ολυμπιακών Αγώνων και αποτελεί σήμερα ένα από τα πλέον αναγνωρίσιμα σύμβολα σε ολόκληρο τον πλανήτη. Αποτελείται από πέντε χρωματιστούς κύκλους ο ένας μέσα στον άλλον. Ο πρώτος κύκλος είναι μπλε και συμβολίζει την Ευρώπη. Ο δεύτερος είναι κίτρινος και συμβολίζει την Ασία. Ο τρίτος είναι μαύρος και συμβολίζει την Αφρική. Ο τέταρτος είναι πράσινος και συμβολίζει την Ωκεανία, ενώ ο πέμπτος κύκλος είναι κόκκινος και συμβολίζει την Αμερική.

Ο Ολυμπιακός Ύμνος είναι μια μουσική σύνθεση που γράφτηκε για τους πρώτους σύγχρονους Ολυμπιακούς Αγώνες της Αθήνας το 1896 από τον Κερκυραίο συνθέτη Σπύρο Σαμάρα, σε ποίηση και στίχους του Κωστή Παλαμά. Το 1958 ο ύμνος επελέγη από την Διεθνή Ολυμπιακή Επιτροπή ως ο επίσημος ύμνος των Ολυμπιακών Αγώνων και από το 1960 ακούγεται στις τελετές έναρξης και λήξης κάθε Ολυμπιάδας (συνήθως στη γλώσσα της διοργανώτριας χώρας).

Η τελετή λήξης σε αντίθεση με αυτή της έναρξης έχει έναν πιο χαλαρό χαρακτήρα. Η Ολυμπιακή φλόγα σβήνει αρμονικά στον βωμό και η ολυμπιακή σημαία μεταφέρεται έξω από το στάδιο.

Μερικά από τα αθλήματα που συναντάμε στους Ολυμπιακούς αγώνες είναι: ο στίβος, η ποδηλασία, η ξιφασκία, η γυμναστική (ενόργανη και ρυθμική), η κολύμβηση, οι καταδύσεις, η κωπηλασία, το πόλο, η πάλη, το βόλεϊ, το μπιτς βόλεϊ, η ιππασία, η άρση βαρών, το τζούντο, η τοξοβολία,, η σκοποβολή, το γκολφ και άλλα πολλά. Τα πέντε πρώτα; ήταν συνέχεια στο πρόγραμμα των Ολυμπιάδων από το 1896. Οι προϋποθέσεις και τα κριτήρια για να συμπεριληφθεί ένα άθλημα στους Ολυμπιακούς Αγώνες έχουν αλλάξει πολλές φορές στην πάροδο των ετών.

Οι Αγώνες της Ολυμπιάδας, γνωστοί και ως Θερινοί Ολυμπιακοί, τελούνται κάθε τέσσερα χρόνια από το 1896 (στην Αθήνα) και μετά, με εξαίρεση τις χρονιές κατά τη διάρκεια των Παγκόσμιων πολέμων (Α΄:1914 έως 1918 και Β΄:1939 έως 1945) και του έτους 2020 λόγω της πανδημίας του κορωνοϊού (στο Τόκιο όπου αντί για τον Ιούλιο του 2020 πραγματοποιήθηκαν τον Ιούλιο του 2021).

Πλέον σήμερα υπάρχουν επίσης:

-οι Χειμερινοί Ολυμπιακοί Αγώνες για χειμερινά αθλήματα που διεξάγονται πάνω σε πάγο ή χιόνι (όπως ski, πατινάζ, χόκεϋ επί πάγου). Από το 1994 οι χειμερινοί αγώνες δεν γίνονται την ίδια χρονιά με τους Θερινούς Ολυμπιακούς,

-οι Ολυμπιακοί Αγώνες Νέων για αθλητές και αθλήτριες από 14 ως 18 ετών,

-οι Παραολυμπιακοί Αγώνες για τα άτομα με αναπηρία,

-οι Ειδικοί Ολυμπιακοί Αγώνες για τα άτομα με νοητική υστέρηση και πολλαπλές αναπηρίες

-οι Ολυμπιακοί Αγώνες των κωφών.